LỖI THUYẾT MINH
Là một hướng dẫn viên, ai cũng muốn chuyến đi của mình để lại nhiều ấn tượng cho du khách. Cũng chính mong muốn đơn giản này lại mang lại những lỗi rất căn bản mà hướng dẫn viên thường mắc phải. Thậm chí những đàn anh, với kinh nghiệm lâu năm trong nghề, nếu không để ý cũng thường xuyên dính bẫy.
Hôm nay, mình tổng hợp một số lỗi thường gặp mà bản thân và các bạn đồng nghiệp khác từng trải qua và cách khắc phục, để chuyến hành trình của chúng ta trở nên chuyên nghiệp và hấp dẫn hơn đối với du khách.
1. Thuyết minh quá dài dòng hoặc lan man.
"Hãy nói điều khách muốn nghe, đừng nói những điều bản thân muốn nói"
Một cái bẫy thường hay giẫm phải là cung cấp quá nhiều thông tin không cần thiết trong bài thuyết minh. Mình từng nghe đàn anh thuyết minh về 1 chủ đề gần 1 giờ đồng hồ. Anh ấy truyền tải kiến thức sâu rộng của bản thân, lớn đến nỗi du khách như bơi trong biển kiến thức mãi không thấy bờ.
"Ít mà chất" là câu thần chú để trị loại tà ma này. Bạn đừng sợ bị đánh giá là hướng dẫn viên không có kiến thức sâu rộng. Thật tế, không ai dám nói mình có kiến thức sâu rộng để sợ bị đánh giá. Để lại một chút tò mò, để lại những câu hỏi của du khách dành cho bạn về chủ đề bạn thuyết minh nó hấp dẫn hơn đúng không?
Cách khắc phục:
Chuẩn bị những thông tin nổi bật, thu hút. Phân chia thời lượng hợp lý và gợi mở những chi tiết mà du khách quan tâm, sẽ giúp bài thuyết minh hấp dẫn hơn. Nói thật chứ, điều này đối với bản thân mình cũng rất khó, đòi hỏi phải có kinh nghiệm cảm nhận được cảm xúc của người nghe. Nhưng, du khách cần tiếp nhận thông tin một cách thoải mái, nhẹ nhàng. Nên thà ít mà chất vẫn dễ chấp nhận hơn là choáng ngợp trong một biển thông tin.
2. Thuyết minh như trả bài, học thuộc lòng.
Một trong những lỗi phổ biến của các hướng dẫn viên là thuyết minh theo kiểu học thuộc lòng. Nguồn gốc của lỗi này là do thiếu "tư duy ngôn từ" (mình chia sẻ chủ đề này trong một bài viết khác). Du khách bây giờ rất tinh tế, thậm chí khách còn có thể bổ sung nguồn của bài thuyết minh của hướng dẫn viên đến từ đâu. Vì vậy nếu bạn thuyết minh theo kiểu học thuộc lòng thì người nghe sẽ nhận ra ngay, cho dù bạn có sử dụng ngữ điệu tốt đến đâu thì bài thuyết minh vẫn thiếu sự hấp dẫn, tự nhiên.
Cách khắc phục:
Khi tìm hiểu kiến thức từ những tài liệu bạn hãy nắm rõ nội dung, tránh học thuộc lòng. Tiêu hóa những kiến thức đó thành sự hiểu biết của bản thân. Khi có sự hiểu biết, bạn dùng ngôn ngữ của riêng mình thể hiện cảm xúc và chia sẻ lại nó tùy theo bối cảnh khi thuyết minh.
3. Thuyết minh một chiều.
"Hãy chia sẻ, đừng truyền tải thông tin"
Thuyết minh không nên chỉ là một chiều, thao thao bất tuyệt, mà cần có sự tương tác giữa hướng dẫn viên và khách du lịch. Nếu hướng dẫn viên chỉ chăm chăm thuyết minh mà không hỏi hoặc lắng nghe ý kiến khách hàng, sẽ mất đi sự kết nối, thú vị của bài thuyết minh.
Một đứa con của thuyết minh một chiều là sự thể hiện hiểu biết của Hướng dẫn viên. Để tạo ra một bài thuyết minh hấp dẫn bạn nên chú ý đến thái độ "chia sẻ thông tin" Nó giúp cho bạn tránh đi rất nhiều những rắc rối sau bài thuyết minh.
Cách khắc phục:
Tương tác với khách bằng những câu hỏi mở (tránh tối đa những câu hỏi thách đố), khuyến khích khách chia sẻ suy nghĩ. Chú ý đến biểu cảm và phản ứng của khách để điều chỉnh cách thuyết minh phù hợp. Duy trì sự giao tiếp bằng ngôn ngữ cơ thể đặc biệt là ánh mắt.
4. Thông tin sai lệch không chính xác.
"Tất cả quan điểm đều là chủ quan"
Vấn đề gây tranh cãi nhiều nhất mà hướng dẫn viên hầu như ai cũng từng trải nghiệm 1 lần trong nghề: cung cấp thông tin mà khách cho là "SAI" ! điều này dễ gặp nhất là những vấn đề nhạy cảm về lịch sử hoặc tôn giáo. Điều này hiển nhiên, vì quan điểm của mỗi người khác nhau thì cách nhìn nhận vấn đề cũng khác nhau. (Sách sử được kiểm duyệt và các nhà xuất bản có uy tín đưa ra thị trường còn bị cho là sai huống gì thông tin mà hướng dẫn viên cung cấp).
Ở đây, chúng ta không bàn đến những thông tin thật sự sai lệch, không được kiểm chứng. Vì như đã nói ở trên. Hiện nay, có nhiều vấn đề du khách còn hiểu biết chính xác hơn hướng dẫn viên. Nên việc cung cấp thông tin chưa kiểm chứng thì dính lỗi là chịu rồi. Trừ trường hợp bạn cố tình đưa ra, tạo một chủ đề gây tranh cãi để luận bàn, thêm phần thú vị cho chuyến đi. (Không khuyến kích các bạn áp dụng điều này nha, nếu bạn không đủ khả năng kiểm soát tình hình thì nó để lại hậu quả xấu khá lớn, ảnh hưởng đến chuyến đi).
Cách khắc phục:
Cập nhật thông tin và tham khảo từ nhiều nguồn uy tín, đáng tin cậy. Nếu không chắc chắn về thông tin nào đó thì tốt nhất không nên đưa ra. Đừng ngại thừa nhận nếu bạn không biết một điều gì đó. Có thể bị ảnh hưởng không tốt, nhưng vẫn đỡ hơn là hậu quả cho việc "chém gió" sai sự thật.
Sử dụng thái độ khách quan cho những nội dung nhạy cảm, dễ gây tranh cãi. Chỉ đơn thuần là việc chia sẻ thông tin (bạn cũng có thể nói rõ nguồn của thông tin). Cẩn thận và hạn chế tối đa việc sử dụng những "ngôn từ" mang yếu tố chủ quan của bản thân. Nó sẽ giúp cho bạn vẫn cung cấp được những thông tin thú vị mà không gây ra những tranh cãi không cần thiết.
5. Âm lượng và tốc độ nói không phù hợp.
Trước khi trở thanh một hướng dẫn viên, phải rèn luyện điều căn bản này rất nhiều rồi. Cứ tưởng lỗi này không thể mắc phải, nhưng thực tế hướng dẫn viên mắc phải một cách không thể tưởng.
Hướng dẫn viên càng có tâm, càng say mê với nghề thì càng mắc phải lỗi này. Nói nhiệt tình và sung quá để rồi nhận được phản hồi là "hướng dẫn viên nói chuyện như chửi khách hàng" hoặc "hướng dẫn viên nói nhanh quá không kịp nghe gì hết"...
Cách khắc phục:
Viết tới đây, mình mất đến 2 ngày mới có thể viết tiếp. Thực tế không tìm ra được cách để khắc phục vấn đề này. Những bạn mới vào nghề thì cần rèn luyện điều này trước khi làm nghề thì không bàn rồi. Muốn khắc phục được nguồn gốc của vấn đề mới khó.
Thôi thì quay lại căn bản: Kiểm soát cảm xúc khi nói, đừng quá say mê rồi mất kiểm soát lời nói, cũng đừng kiểm soát lời nói quá mức rồi bỏ luôn say mê, nhiệt huyết khi thuyết minh.
Chú ý điều chỉnh âm lượng phù hợp với không gian và số lượng người nghe, tăng tương tác với khách để quan sát và điều chỉnh cảm xúc khi thuyết minh.
6. Thuyết minh không cảm xúc.
Điều này cũng đã được phân tích ở mục 5. Mình chia ra thành 2 mục riêng biệt để nhấn mạnh yếu tố cân bằng cảm xúc khi thuyết minh. Việc quá cảm xúc và không cảm xúc đều là những thái cực nên tránh khi thuyết minh đối với hướng dẫn viên.
Mình để ý có nhiều bạn, thuyết minh rất hay, thông tin vừa đủ, chất giọng tuyệt vời. Đúng với việc cung cấp thông tin đến du khách (thường gặp ở hướng dẫn viên tại điểm). Mình không dám phân tích là đúng hay sai đối với nghề hướng dẫn viên. Quan điểm cá nhân của mình là bài thuyết minh cần có cảm xúc hơn đối với người nghe.
Tạo được những cảm xúc như: tự hào với lịch sử, tò mò và thú vị với những truyền thuyết, tiếng cười sảng khoái với những câu chuyện hài hước, xúc động và lấy được mước mắt với chuyện cảm động, muốn được trải nghiệm ngay với những món ăn, điểm tham quan, văn hóa và các nghi lễ địa phương... Ngoài ra, thì mình thấy thuyết minh không cảm xúc nó giống thuyết trình hơn, và phù hợp với nghề phát thanh viên đọc tin tức, thời sự hơn là hướng dẫn viên. (Đây chỉ là quan điểm cá nhân).
7. Không tương đồng về văn hóa người nghe.
Một bài thuyết minh hay cần phải hiểu rõ đối tượng khách hàng mà mình đang phục vụ. Một số hướng dẫn viên có thể bỏ qua việc điều chỉnh nội dung và cách tiếp cận phù hợp với từng nhóm khách, dẫn đến sự không ăn khớp giữa thông tin và mong muốn của khách hàng.
Cách khắc phục:
Trước mỗi chuyến đi, tìm hiểu về đối tượng khách du lịch: họ đến từ đâu, ngành nghề, độ tuổi, sở thích... Thậm chí cần chú ý đến loại hình du lịch đang phục vụ. Tùy chỉnh nội dung, tần suất thuyết minh, chọn ngôn từ và phong cách để phù hợp với văn hóa, ngôn ngữ, và nhu cầu của từng nhóm khách.
8. Những tế nhị về ngôn ngữ cơ thể.
Ngôn ngữ cơ thể đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp và thuyết minh. Nếu hướng dẫn viên không có những cử chỉ phù hợp, dễ gây ấn tượng không tốt cho khách hàng.
Cách khắc phục:
Rèn luyện tư thế đứng thẳng, tự tin và cử chỉ tay chân nhịp nhàng để bổ trợ cho lời nói thêm lôi cuốn. Tránh các thói quen xấu như khoanh tay, vị trí đứng không vững, không phù hợp, hoặc có những hành động thiếu lịch sự khi thuyết minh.
Chú ý việc cầm micro và khả năng linh hoạt trong những tình huống bất ngờ trên xe. Bạn có thể giả sử những tình huống có thể xảy ra, phản ứng nhanh trong một số trường hợp. Đặc biệt chú ý đến những du khách ngồi hàng ghế đầu sau tài xế hoặc lối lên xuống. Tránh đặt tay hoặc hướng vào khách những vị trí nhạy cảm trên cơ thể của bản thân. Cũng đừng xoay người, không đối diện với khách hàng.
Trường hợp thực tế là khách ngồi hàng đầu đang thưởng thức đồ ăn vặt có nhiều màu sắc. Những màu sắc đó được nhuộm miễn phí lên áo trắng của khách và đồng phục của hướng dẫn viên, khi xe đánh lái né chướng ngại vật. Tuy là sự cố không mong muốn, nhưng có thể sẽ không xảy ra khi có sự chuẩn bị. Hướng dẫn viên cũng nên chia sẻ với khách, không nên sử dụng một số loại thực phẩm trên xe..."đặc biệt là kem hoặc nước uống như Sting" Cảm giác sẽ vô cùng tệ khi đổ vào cơ thể.
9. Không để ý đến môi trường và điều kiện thực tế.
Cũng như phân tích ở mục 1, "Hãy nói điều mà khách muốn nghe". Có một số thời gian hoặc không gian không phù hợp với việc thuyết minh. Do thiếu sự linh hoạt và nhận biết điều kiện thực tế, đã xảy ra rất nhiều trường hợp là hướng dẫn viên thì thuyết minh ở đầu xe, còn du khách vừa tham quan mệt mỏi lại được bổ sung thêm lời ru dịu êm, ngủ rất ngon lành. Hoặc một số tình huống không phù hợp tương tự.
Cách khắc phục:
bạn nên tìm hiểu về nhịp sinh học của cơ thể trong ngày hoặc thời tiết. Những yếu tố này đều ảnh hưởng đến chất lượng của bài thuyết minh. Quan sát và nhận biết các tín hiệu từ khách, và linh hoạt thay đổi hoạt động hoặc nghỉ ngơi để phù hợp với từng thời điểm, từng đối tượng khách và từng mục tiêu của chuyến đi.
10. Khai thác quá nhiều về chủ đề nóng đang được quan tâm.
Chủ đề nóng trong xã hội đem lại sự quan tâm, chú ý của đại đa số người trong xã hội. Du khách đôi lúc cũng muốn đưa những chủ đề này bàn luận trên chuyến đi. Là một hướng dẫn viên chịu trách nhiệm hoàn toàn một hành trình, bạn phải thật tỉnh táo để xử lý vấn đề này.
Đầu tiên chủ đề hot mang giá trị ngắn hạn, thường nó không liên quan đến chuyên môn cũng như kỹ năng của hướng dẫn viên. Chỉ là một đề tài trao đổi vui, giải trí cho chuyến đi thêm phần sinh động. Yếu tố của nó làm tăng sự quan tâm, chú ý, nếu sử dụng nó là chủ đề như một bài thuyết minh thì bạn cần cân nhắc thật kỹ.
Một chủ đề mà trở nên hot, nó thường mang nhiều ý kiến trái chiều. Nếu bạn không đủ khả năng kiểm soát tình huống, cảm xúc của bản thân về nó, đôi khi sẽ gây ra tranh cãi, hiềm khích không đáng có. làm ảnh hưởng đến trải nghiệm của du khách. Có một số trường hợp nó thậm chí làm gãy sự gắn kết giữa khách với khách hoặc khách với hướng dẫn viên.
Ví dụ như bạn nghĩ thế nào khi hăng say nói về một trận bóng đá mà tốn biết bao giấy mực của nhà phân tích, cũng như mạng xã hội với một người vừa thua cá độ sau trận đấu đó.
Ở nội dung này, mình xin không chia sẻ về cách khắc phục. Do có một số bạn hướng dẫn viên khai thác rất tốt về những chủ đề này. tạo ra bầu không khí vui tươi hoặc họ tinh tế lồng ghép những điều nóng của xã hội vào bài thuyết minh để làm ví dụ minh họa. Cũng như một vở kịch trên sân khấu, nếu đưa những vấn đề nóng vào kịch bản một cách hợp lý, hài hước thì nó mang lại thành công cho buổi biểu diễn.
Vấn đề này có nhiều góc nhìn và quan điểm trái chiều nhau. Ở nội dung của bài viết, theo kinh nghiệm của mình, bạn cần khéo léo và chuyên nghiệp khi khai thác chủ đề này trong thuyết minh.
Tóm lại: Thuyết minh là một kỹ năng quan trọng mà mỗi hướng dẫn viên du lịch cần rèn luyện và trau dồi không ngừng. Việc tránh các lỗi phổ biến trong thuyết minh sẽ giúp bạn không chỉ làm tốt công việc của mình mà còn tạo dựng được niềm tin và sự yêu mến từ khách du lịch. Hãy luôn cải thiện bản thân và tận dụng cơ hội để mang đến cho khách hàng những trải nghiệm đáng nhớ nhất. Gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến với các bạn, chúc bạn đọc có những chuyến đi thành công và trải nghiệm được nhiều điều thú vị.
(Cách khắc phục chỉ là kinh nghiệm của bản thân, nếu bạn có cách tốt hơn, hoặc muốn luận bàn về điều gì. Đừng ngại chia sẻ với tác giả ở phần bình luận).
“Bạn có suy nghĩ gì về chủ đề này, hãy chia sẻ ở phần bình luận dưới bài viết (nhấn thông báo cho tôi trước khi xuất bản bình luận để nhận cập nhật bình luận mới nhất), mỗi ý kiến của bạn là động lực dành cho tác giả. Nếu bạn thấy bài viết có giá trị hãy chia sẻ để nhiều người biết đến bài viết ! Chân thành cảm ơn sự đóng gớp của các bạn”
1 Nhận xét
Bạn đọc ơi, cho mình xin ý kiến của các bạn với nhé, rất cảm ơn.
Trả lờiXóa